Na co dzień zdarza nam się ignorować sygnały wysyłane przez nasze ciała. Nagminnie puszczamy mimo uszu przypomnienia o badaniach profilaktycznych i kręcimy nosem na zalecenia dotyczące aktywności fizycznej. Naturalnie do czasu, aż nie strzeli nam w kręgosłupie, a niezdiagnozowane dolegliwości skutecznie nie utrudnią nam funkcjonowania. Co możemy zrobić, aby lepiej zadbać o siebie w 2025 roku? Dobrym punktem wyjścia będą poniższe pytania przygotowane przez znanego chirurga, dr Karana Rajana.
O rekomendacje dla wszystkich opornych, zapominalskich i zabieganych lekarza poprosiła Laura Potter z „Guardiana”. Rozmowa zaowocowała listą pozornie oczywistych wskazówek, które – jeśli tylko potraktujemy je poważnie – mogą znacznie poprawić nasz dobrostan fizyczny i psychiczny. Nie chodzi o to, aby nabawić się hipochondrii ani czym prędzej wchodzić w posiadanie karty sportowej, która po kilku wizytach na siłowni przez resztę roku będzie leżała odłogiem. Niech te pytania posłużą jako okazja do refleksji i podjęcia korzystnych dla nas działań, a nie impuls do wpadania w panikę czy czynienia nierealistycznych postanowień noworocznych.
Jak w rozmowie z Joanną Derdą mówił fizjoterapeuta Piotr Chyliński: najgorszy dla organizmu jest bezruch. Rzecz jasna przeciwwagą dla przesiadywania na kanapie nie musi być od razu sport wyczynowy. Zdaniem Rajana nawet zwiększenie liczby wykonywanych dziennie kroków z 1000 na 2000 czy energiczne wchodzenie po schodach z zakupami w dłoniach przyniesie nam istotne korzyści, w tym zmniejszy ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Coś jest lepsze niż nic. Nie od razu wskoczymy na poziom mistrzowski, dlatego lepiej jest zacząć od niskiej poprzeczki i obserwować, jak zmieniają się nasza sprawność i samopoczucie.
O jelitach mówi się, że są naszym drugim mózgiem, który reaguje na stres szybciej niż głowa. Temu zagadnieniu poświęciliśmy cały cykl naszych podcastów. Co możemy dla nich zrobić? Na początek zaleca się zadbać o to, co ląduje na naszych talerzach. Rajan sugeruje, aby wzbogacić dietę o błonnik i naturalne prebiotyki. Znajdziemy je między innymi w jabłkach (pektyna) czy czosnku (inulina).
Dużo mówimy o „higienie snu”, ale nie jesteśmy w stanie wydłużyć doby. W efekcie często na własne życzenie skracamy czas nocnej regeneracji, aby wyrobić się z raportem, wyprasować ubrania na jutrzejsze spotkanie czy… poscrollować. Eksperci alarmują, że brak snu ma dalece poważniejsze konsekwencje niż cienie pod oczami. Prowadzi np. do podniesienia poziomu greliny, czyli hormonu głodu, i obniżenia poziom leptyny – hormonu sytości, co może prowadzić do przejadania się, otyłości i cukrzycy.
Warto również przyjrzeć się swojej odporności. Jeżeli katar łapie nas częściej niż 2 czy 4 razy w roku (w przypadku osób dorosłych), należałoby wzmocnić nasz system ochronny. Jak to zrobić? Potraktuj priorytetowo sen, zapewnij sobie pokarmy wspierające mikrobom i odpowiednią ilość wody, sprawdź poziom witaminy D, jeżeli jest to możliwe, ogranicz stresory – wymienia lekarz.
Kieruj się trzema zasadami: jeśli pojawiają się nowe objawy, zmiana objawów utrzymuje się przez dłuższy czas albo występuje kombinacja różnych symptomów, należy się zbadać – radzi Rajan. Łatwiej powiedzieć, niż zrobić? Faktycznie czas oczekiwania na wizytę u specjalisty jest w Polsce coraz dłuższy. Jednak zawsze warto pamiętać o samobadaniu. Mężczyźni powinni regularnie monitorować jądra, a kobiety piersi. Coraz więcej miejscowości odwiedzają też mobilne gabinety diagnostyczne, w których można za darmo i bez kolejki wykonać mammografię i cytologię. Niezależnie od płci powinniśmy również obserwować swój stolec, a niepokojące zmiany wyglądu czy zapachu konsultować ze specjalistą – przypomina chirurg.
Dr Google i media społecznościowe nie są najlepszym doradcą. W poszukiwaniu rzetelnych i aktualnych wiadomości lepszym adresem będą strony organizacji rządowych czy międzynarodowych, takich jak WHO. Przeglądając internet, trzeba mieć się na baczności, sprawdzać źródła i dorobek osób, które publikują treści o tematyce medycznej.
Czytaj też: Dlaczego TikTok nie zastąpi gabinetu terapeuty? Oto, co musisz wiedzieć, zanim zaufasz poradom online
Co robię, aby chronić swój mózg?
Specjaliści edukują, że każdy z nas może wpłynąć na to, jak zestarzeją się nasze mózgi. Abyśmy jak najdłużej cieszyli się umysłem ostrym jak brzytwa, musimy skupić się na sprzyjającym mu stylu życia. Odpowiednio długi sen, dobra dieta i ćwiczenia wspierające funkcjonowanie mózgu to podstawa. Co jeszcze? Utrzymuj kontakt z ludźmi, zaadoptuj zwierzaka, naucz się nowego języka, znajdź hobby, czytaj książki – mówi ekspert.
Na koniec spójrz szerzej na swoje zwyczaje i przyzwyczajenia. Zamiast fiksować się na drobnostkach, weź na tapet najważniejsze kwestie. Czy pijesz alkohol lub palisz papierosy? Zdaniem Rajana, jeżeli uda ci się wykluczyć najbardziej wyniszczające nawyki, świat się nie zawali, jeśli od czasu do czasu zjesz kupionego w supermarkecie pączka, a nie pełnowartościowy, gotowany na parze obiad. Fundament, na którym warto budować zdrowie, nie jest więc specjalnie wyszukany. Grunt to zająć się snem, ruchem, czytaniem i rezygnacją z używek.
Źródło: „Questions to ask yourself … to be healthier this year”, theguardian.com [dostęp: 11.01.2025]